We wtorek czeka nas częściowe zaćmienie Słońca. Będzie widoczne z terenu Polski

W Polsce faza maksymalna najbardziej efektowna będzie na Podlasiu, gdzie Księżyc przykryje tarczę Słońca w 47 proc. @Reuters

We wtorek, 25 października, na Ziemi będzie można zaobserwować częściowe zaćmienie Słońca. Zjawisko zobaczą mieszkańcy Europy, w tym także Polski, zachodniej Azji i północno-wschodniej Afryce. W Polsce widowisko najbardziej efektowne będzie w północnej części, gdzie w szczycie zjawiska na Podlasiu Księżyc pokryte 46 proc. tarczy naszej dziennej gwiazdy.

Zaćmienia Słońca występują, kiedy Księżyc wślizguje się między Ziemię a Słońce, rzucając cień na planetę, częściowo lub całkowicie blokując światło słoneczne. Zaćmienie, do którego dojdzie już 25 października, będzie drugim i ostatnim częściowym zaćmieniem; poprzedni miał miejsce 30 kwietnia i był widoczny z południowo-wschodniej części Pacyfiku oraz południowej części Ameryki Południowej.

Ani częściowe Słońca, ani całkowite zaćmienia Słońca nigdy nie są widoczne ze wszystkich części Ziemi. Dzieje się tak dlatego, że Księżyc jest znacznie mniejszy od Ziemi, a jego cień ma szerokość zaledwie kilkuset kilometrów, co oznacza, że może padać tylko na część powierzchni planety w określonym czasie.

Dziś, w szczycie tego zjawiska, dysk słoneczny zostanie pokryty maksymalnie w 82 proc. w miejscu zwanym „punktem centralnego zaćmienia”. To miejsce na Ziemi, gdzie wyimaginowana linia łącząca środek Słońca i środek Księżyca styka się z powierzchnią naszej planety. 25 października punkt centralnego zaćmienia będzie znajdował się na biegunie północnym. Podążając od tego miejsca, regiony bardziej oddalone na południe będą widziały coraz mniejszą część zaćmionego dysku słonecznego. W Rosji zakryte będzie 80% Słońca, w Chinach ten obszar spadnie do 70%, w Norwegii do 63%, a w Finlandii do 62%.

Częściowe zaćmienie Słońca rozpocznie się o godzinie 10:58 czasu polskiego, kiedy Księżyc zacznie przechodzić przed Słońcem, a zakończy około 15:01.

W miejscach oznaczonych kolorem żółtym i pomarańczowym zjawisko będzie najlepiej widoczne

Tym razem częściowe zjawisko będziemy mogli dojrzeć z terenów naszego kraju, więc szczególnie trzymajmy kciuki za dobrą pogodę w tym dniu. W Polsce Srebrny Glob zacznie przykrywać tarczę Słońca między godz. 11:09 (Świnoujście) a 11:16 (Rzeszów). Kulminacja nastąpi między godziną 12:14 (Świnoujście) a 12:26 (Rzeszów). W fazie maksymalnej na Przedgórzu Sudeckim pokryte będzie 32 proc. tarczy Słońca, a na Podlasiu nawet 47 proc. (w Gdańsku będzie to 42 proc., Olsztynie 41 proc., w Warszawie 41,5 proc., w Łodzi 39 proc., Krakowie i Poznaniu 37 proc., a we Wrocławiu 35 proc.). Będzie to zatem największe częściowe zaćmienie widoczne z terenów naszego kraju od 20 marca 2015 r. Po fazie maksymalnej Księżyc zacznie stopniowo odsłaniać Słońce; koniec zjawiska przewidywany jest na godzinę 13:30.

Uwaga na oczy!

Chcąc obserwować zjawisko, pamiętajmy o kwestii bezpieczeństwo. Skierowanie wzroku bezpośrednio na Słońce, nawet jeśli jest ono częściowo zakryte przez księżyc, grozi ślepotą. Jasne światło jest w stanie na stale uszkadzać komórki siatkówki.

Może to ostatecznie zniekształcić twoje widzenie, powodując martwe punkty lub problemy z rozpoznawaniem kształtów. Twoje oczy mogą zacząć łzawić i stać się obolałe. Czasami te efekty uboczne pojawią się po kilku godzinach, a nawet dniach.

Więc jeśli chcesz być obserwatorem czwartkowego zaćmienia Słońca, NASA zaleca noszenie okularów przeznaczonych do oglądania zaćmień, ze specjalnymi filtrami słonecznymi. Możesz również kupić parę gogli spawalniczych w odcieniu 12 lub wyższym.

NASA ostrzega, że zwykłe okulary przeciwsłoneczne nie są odpowiednim substytutem — przepuszczają tysiące razy za dużo światła słonecznego. Nie oglądajmy zaćmienia również przez kliszę rentgenowską, przydymione szkło czy płytę CD.

Co, jeśli pogoda uniemożliwi obserwacje?

Jeśli pogoda nie pozwoli w nam w obserwacjach, pamiętajmy o relacjach dostępnych w Internecie. Projekt Wirtualny Teleskop 2.0 pozwoli miłośnikom astronomii oglądać częściowe zaćmienie Słońca 25 października z zacisza własnego domu (lub biura). Zaćmienie będzie filmowane z Rzymu we Włoszech i będzie można je oglądać online za darmo tutaj.

Jeśli obserwatorzy przegapią tę okazję do podziwiania zaćmienia Słońca – osobiście lub online – już teraz warto sobie ustawić przypomnienie na 20 kwietnia 2023, kiedy dojdzie tym razem do całkowitego zaćmienia naszej gwiazdy. Niestety, nie będzie ono widoczne z terenów naszego kraju, ale jeśli w tym czasie będziemy znajdować się w Australii czy Azji Południowo-Wschodniej, z pewnością będziemy mogli je podziwiać. Na częściowe zaćmienie trzeba będzie poczekać do 29 marca 2025 roku, tym razem najlepiej widoczne w północno-zachodniej części kraju.

Źródło: Space.com/Przyroda, Pogoda, Klimat